این کتاب را بخوانید و فراموش کنید

“بعد از عشق” ما را به سفری جذاب در روح و ذهن زن می‌برد، جایی که شاید برای همه و به خصوص خود زنان رازآلود و حتی آزاردهنده باشد. کتابی که به قول نویسنده‌اش، نه برای به یاد آوردن بلکه برای فراموش کردن نوشته شده است.

شخصیت اول این داستان گویا خود الیف شافاک یا حداقل نماینده‌ی بسیاری از تجربیات زندگی شخصی اوست. الیف نویسنده است و شغلش را بسیار دوست دارد، سال‌ها برای آن زحمت کشیده و بعضاً مجبور شده در گذرگاه‌هایی برای اثبات توانمندی و انسانیتش از زنانگی خود چشم بپوشد.

اما حالا به دو راهی سخت و سرنوشت‌سازی رسیده… بُعد زنانه‌ی روحش برای حیات خودنمایی می‌کند و الیف می‌ترسد از اینکه نتواند در کنار نویسنده بودن، همسر خوب یا مادر خوبی باشد.

در طول رمان ما شاهد تمام کشمکش‌هایی هستیم که درون الیف در جریان است. جذابیت داستان در این است که نویسنده، هر یک از صداهای درونش را شخصیت بخشیده و برای هر کدام متناسب با نوع عملکردشان نامی درخور برگزیده.

“خانم ذهنیت عمل‌گرا” که همه چیز را فقط با خط‌کش منطق می‌بیند، یا “خانم حرص‌نفس” که تنها، کار برایش مفهوم دارد؛ “خانم جان‌درویش” و “خانم روشن‌فکر منزوی” و… صداهای درون الیف هستند که هر یک به روش خاص خود او را راهنمایی می‌کنند.

او با افراد مختلف نیز مشورت می‌کند و گزارش‌هایی از زندگی زنان نویسنده مشهور جهان می‌خواند که هر یک با شرایط خود در این مسیر بوده‌اند؛ مجرد، متاهل، مادر، مطلقه، بیوه…

در همین گیرودار انتخاب بین استدلال‌های متنوع هر ذهنیت، ناگهان عشق سر می‌رسد… الیف ازدواج می‌کند و مادر می‌شود.

هر ماه از بارداری‌اش را با شرایط و احساسی متفاوت پشت سر می‌گذارد و در نهایت افسردگی پس از زایمان به سراغش می‌آید.

و از نظر من اینجا اوج هنر تصویرسازی الیف شافاک است، چرا که به گونه‌ای هنرمندانه غول افسردگی را توصیف می‌کند، طوری که نه تنها ترسناک به نظر نمی‌رسد بلکه رویارویی با آن را به نوعی لازم نشان می‌دهد.

الیف ده ماهی را با این غول زندگی می‌کند تا در آخر “شیر سیاه” آن زهر ناشی از افسردگی از روح و تنش خارج می‌شود و دریای مواج ذهنش به آرامش می‌رسد.

در انتهای کتاب شافاک با جمع‌آوری تعدادی تست افسردگی و اطلاعاتی در مورد راه‌های مختلف درمان آن، به طور جدی‌تری به این موضوع می‌پردازد و چندخطی هم به تازه پدرها اختصاص می‌دهد.

از دیگر نکات مثبت این کتاب نزدیک بودن فرهنگ و آداب و رسوم کشور ترکیه با ما است که سبب ارتباط عمیق‌تر با متن می‌شود.

این رمان به خوبی نشان می‌دهد که هر دوره‌ی سخت و تاریک زندگی گذراست و برای رسیدن به آرامش لازم است تمام ابعاد روح و ذهن و جسم‌مان را بپذیریم و به آنها اجازه‌ی حیات بدهیم.

*این کتاب با نام ‘شیر سیاه’ نیز ترجمه شده است.