ویلیام فاکنر، نویسنده برجسته آمریکایی، روزی گفت نوشتن داستان کوتاه به‌مراتب سخت‌تر از نوشتن رمان است. شاید از این حرف او تعجب کنید و تصور کنید که نویسنده حرفه‌ای مثل فاکنر که رمان‌های شاهکاری مثل خشم و هیاهو و آبشالوم آبشالوم را نوشته چرا نباید بتواند یک داستان کوتاه چند صفحه‌ای خلق کند؟
اگر این تصور به ذهن شما راه یافت حتماً فکر می‌کنید داستان کوتاه مختصر شده رمان است. یا رمان شکلی گسترده‌تر و بسط یافته از داستان کوتاه است. اما باید بگویم که این‌طور نیست.
پس فرق رمان و داستان کوتاه چیست؟ آیا تنها تفاوت این دو در حجم آنها است؟
داستان کوتاه و رمان هر دو جزو ادبیات داستانی به شمار می‌آیند و به نثر نوشته می‌شوند. اصلی‌ترین تفاوت این دو مدت زمان مطالعه آنها است. به این معنی که داستان کوتاه معمولاً از رمان کوتاه‌تر است. چون قرار است در یک نشست خوانده شود.
در ادامه تفاوت داستان کوتاه و رمان را بیشتر بررسی می‌کنیم.
رمان چیست؟
طبق گفته جمال میرصادقی، نمی‌توان تعریف جامع و مانعی از رمان ارائه داد که همه انواع گوناگون آن را در بربگیرد. اما یکی از تعریف‌های بسیاری را که برای رمان داده‌اند در زیر آمده است:
تعریف رمان در فرهنگ وبستر:
«نثر روایتی خلاقانه‌ای با طول شایان توجه و پیچیدگی خاص که با تجربه انسانی همراه با تخیل سروکار داشته باشد و از طریق توالی حوادث بیان شود و در آن گروهی از شخصیت‌ها در صحنه مشخصی شرکت داشته باشند.»
رمان درواقع طولانی‌ترین ژانر داستانی در ادبیات مدرن است که شخصیت‌ها و وقایع خیالی را توصیف می‌کند. طبق دستورالعمل‌های برخی ناشران، تعداد کلمات یک رمان از ۵۰،۰۰۰ عدد شروع می‌شود. اما این تعداد کلمات لزوماً برای یک رمان قطعی نیست و می‌تواند کمتر هم باشد.
ازآنجاکه یک رمان طولانی‌تر از سایر داستان‌های منثور است، می‌تواند شامل شخصیت‌ها، مضامین و خرده داستان‌های زیادی باشد که باعث پیچیدگی مطالب نسبت به ژانرهای ادبی دیگر می‌شود. یک رمان می‌تواند یک دوره طولانی از تاریخ را پوشش دهد. همچنین رمان‌ها را می‌توان در ژانرهای مختلف از جمله فانتزی، عاشقانه، وسترن، اجتماعی و … دسته‌بندی کرد.
داستان کوتاه چیست؟
داستان کوتاه روایتی کوتاه به نثر است که شخصیت‌ها و وقایع خیالی را روایت می‌کند. داستان‌های کوتاه طول مشخصی ندارند، اما بیشتر دستورالعمل‌های ناشران نشان می‌دهند که دامنه کلمات آن از ۱۵۰۰ تا ۳۰۰۰۰ کلمه باشد.
برجسته‌ترین ویژگی داستان‌های کوتاه این است که در یک نشست خوانده می‌شوند و خواننده را تحت یک اثر واحد قرار می‌دهد. ظهور این شکل ادبی در قرن نوزدهم اتفاق افتاد؛ یعنی دقیقاً یک قرن بعد از پیدایش رمان به همگان شناخته شد.
داستان کوتاه به‌سرعت در بین مردم شناخته شد و رواج پیدا کرد. یکی از مهم‌ترین دلایل محبوبیت آن هم کوتاهی آن بود که به نقل از ادگار آلن‌پو، اولین نظریه‌پرداز داستان کوتاه، خواندن داستان در یک نشست را برای خوانندگان فراهم کرد.
تفاوت داستان کوتاه و رمان
داستان کوتاه معمولاً برشی از زندگی یک یا چند شخصیت را روایت می‌کند. ولی رمان یا چند برهه یا کل زندگی یک یا چندین شخصیت را با احساسات و تفکرات او به همراه توصیفات طولانی‌تر ارائه می‌دهد. در رمان شخصیت اصلی ممکن است دچار تغییر و تحول شود؛ اما در داستان کوتاه فرصتی برای این کار نیست و ما فقط با قسمتی از زندگی آن شخصیت آشنا می‌شویم.
از دیگر تفاوت‌های مهم داستان کوتاه و رمان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
طول داستان
رمان‌ها از نظر حجم و طول داستان از داستان کوتاه طولانی‌ترند. همچنین کنش یا وقایع یک داستان کوتاه در مدت‌زمان کوتاهی اتفاق می‌افتد؛ بنابراین، ممکن است فقط شامل چند صحنه باشد.
مدت‌زمان مطالعه
داستان کوتاه معمولاً در یک نشست خوانده می‌شود. اما برای خواندن رمان بسته به حجم آن ممکن است در چند نوبت مطالعه شود.
طرح و پیرنگ
داستان کوتاه مثل رمان شامل یک طرح اصلی است اما دامنه آنها در مقایسه با رمان محدود است. رمان می‌تواند حاوی زیرمجموعه‌های بسیاری از یک طرح اصلی پیچیده باشد.
شخصیت‌پردازی
داستان کوتاه روی یک یا دو شخصیت متمرکز است و نسبت به رمان شخصیت‌های کمتری دارد و تقریباً هیچ شخصیت فرعی در آن وجود ندارد. ولی رمان می‌تواند روی چندین شخصیت متمرکز شود.
بازه زمانی
داستان کوتاه به طور کلی یک دوره زمانی بسیار کوتاه را پوشش می‌دهد ولی رمان می‌تواند دوره‌های بسیار طولانی را در خود بگنجاند.
خیلی عالی بود
ممنون بابت آگاه سازی
انواع رمان چیست؟
بسیار زیبا جذاب